Triệu Ngọc Bình, diễn giả của “Bách gia giảng đàm”, đã từng đặt một câu hỏi: “Nếu thiên nga đứng giữa một bầy vịt, thiên nga sẽ khó chịu hơn, hay cả bầy vịt khó chịu hơn?”

Có người nói thiên nga ở trong đàn vịt giống như đang hạ mình, nó sẽ không khó chịu mà đàn vịt sẽ cảm thấy tự ti trước mặt nó. Nhưng Triệu Ngọc Bình nói: “Nếu một con thiên nga bắt buộc phải ở chung với bầy vịt, cuối cùng sẽ chỉ có hai dạng kết quả: hoặc nó sẽ bị đàn vịt ép chết, hoặc nó sẽ bị đồng hóa bởi đàn vịt”.

Điều này cũng chứng minh một định luật: Vòng bạn bè của bạn quyết định số phận của bạn. Trong vòng bạn bè chất lượng thấp, cho dù bạn có giỏi đến đâu, cuối cùng bạn cũng sẽ dần trở nên tầm thường như bao người khác.

01

Cách đây không lâu, tôi thấy một blogger nói rằng anh ấy làm việc ở một công ty nhỏ, không hòa đồng với đồng nghiệp và cũng không được lãnh đạo đánh giá cao. Đồng nghiệp của anh ấy hàng ngày chỉ biết chơi game, còn anh ấy ngoài thời gian làm việc, rảnh rỗi sẽ đọc sách để làm phong phú bản thân.

Anh ấy coi thường họ, và họ cũng coi thường anh ấy, cho rằng anh giả tạo. Những người xung quanh anh ấy cứ vô tri vô giác mà sống qua ngày, mặc dù anh ấy ở cùng với họ, làm những việc tương tự với họ, nhưng anh ấy luôn cảm thấy khác biệt so với họ.

Sau một thời gian, anh ấy cảm thấy rất mệt mỏi và lo lắng. Anh ấy cảm thấy mình rất khác so với đồng nghiệp, nhưng dường như chẳng có đột phá nào, mấy năm trôi qua mà anh ấy vẫn ở vị trí ban đầu.

Bên cạnh chúng ta đầy rẫy những người như thế này, một mặt phàn nàn về những người xung quanh, một mặt tự hào về sự khác biệt của mình. Giống như một con thiên nga trong đàn vịt, nhìn vào sẽ thấy nó rất nổi bật. Nhưng trên thực tế, nếu là thiên nga thật sự sẽ không đứng cạnh đàn vịt mãi, cũng không nên đứng trong đàn vịt.

Trở thành người nổi bật trong một vòng tròn nhỏ sẽ chỉ khiến chúng ta tê liệt trong cảm giác vượt trội nhất thời, không thể nhìn thấy chân trời rộng lớn hơn. 

Giao thiệp với những người tầm thường trong thời gian dài sẽ làm ăn mòn ý chí của chúng ta, khiến chúng ta mất đi động lực để tiến lên.

Nhà vô địch Siêu diễn thuyết Lưu Noãn Noãn từng chia sẻ một câu chuyện: Cô ấy quen một người bạn tốt nghiệp một trường đại học có tiếng ở Bắc Kinh, dựa theo học lực và trình độ của anh ấy hoàn toàn có thể chọn một công việc tốt ở Bắc Kinh, có một tương lai sáng lạn. Nhưng sau khi tốt nghiệp, người bạn ấy lựa chọn rời Bắc Kinh về làm biên đạo ở quê nhà.

Anh ấy giải thích: “Ở những nơi ít nhân tài thì dễ dàng vượt lên. Tớ thà làm tướng ở vùng nước cạn còn hơn làm lính ở vùng nước sâu, thà làm đầu gà còn hơn làm đuôi phượng”.

Nhưng không lâu sau, anh ấy đã phải hối hận về quyết định của mình. Anh ấy phát hiện rằng hầu hết những người xung quanh đều hài lòng với hiện tại mà không theo đuổi bất kỳ mục tiêu nào.

Anh nhìn những người đi làm đều đặn từ chín đến năm giờ, ở công ty thì lười biếng, cảm thấy mình giống như ếch trong nước ấm, dần mất đi động lực phấn đấu. Còn những người ở lại Bắc Kinh, giao thiệp với nhiều người xuất sắc, tiến bộ vượt bậc, cuộc sống lên như diều gặp gió.

Có người nói, cuộc đời con người giống như quá trình bước qua các bậc thang. Nếu bạn nhìn xuống, bạn có thể sẽ cảm thấy tự mãn, dù sao, vẫn còn rất nhiều người ở dưới chân bạn. Nhưng nếu bạn nhìn lên, bạn sẽ biết bạn nhỏ bé đến nhường nào, suy cho cùng, bạn vẫn còn một chặng đường dài phía trước.

Cây cao hơn rừng, chẳng qua là vì rừng không lớn; tài năng cao hơn những người khác, chẳng qua là vì những người khác đều tầm thường mà thôi. Trong nhiều trường hợp, thứ kìm hãm sự phát triển của bạn không hẳn là khả năng và IQ của bạn mà chính là vòng tròn nhỏ bé mà bạn đang ở.

02

Nhà tâm lý học xã hội nổi tiếng Robert đã đưa ra một khái niệm trong “Sức ảnh hưởng”: Xu hướng mô phỏng xã hội. Nói một cách đơn giản, mọi người sẽ vô thức bắt chước suy nghĩ và hành động của những người xung quanh. Ở trong vòng bạn bè chất lượng thấp, bạn sẽ cảm thấy ngại ngùng, thậm chí không dám thể hiện những mặt tích cực. Kết quả của việc “mô phỏng xã hội” là bạn sẽ ngày càng giống những người xung quanh.

Tôi đã từng thấy một câu chuyện có thật như vậy.

Dương Siêu, 26 tuổi, là một quân nhân giải ngũ. Trong quá trình còn tại ngũ, anh từng nhận được nhiều bằng khen, giấy khen và luôn là tấm gương cho các đồng đội. Sau khi xuất ngũ, anh một mình đến An Hải, Giang Tô làm việc. Không lâu sau khi Dương Siêu đến An Hải, anh quen với người bạn tên Hải trong một tiệm Internet. Hải là người An Hải bản địa, suốt ngày nhàn rỗi chơi game, ăn ngon lười làm, thỉnh thoảng đi làm thêm kiếm chút tiền tiêu vặt để tiêu pha rượu chè. Vì thu không đủ chi, Hải đi vào con đường trộm cắp để kiếm sống qua ngày. Không lâu sau khi Dương Siêu gặp Hải, hai người bắt đầu gọi nhau là anh em, sau này còn thường xuyên trà trộn vào các địa điểm ăn chơi. Dần dần, Dương Siêu cũng không còn tâm tư cho sự nghiệp nữa, anh đánh mất việc làm lúc trước, suốt ngày chỉ biết ham vui. Sau khi hết tiền, anh bị Hải “đồng hóa”, dấn thân vào con đường trộm cắp.

Cuối cùng khi bị bắt, chiếc còng lạnh ngắt trên tay khiến Dương Siêu hoàn toàn tỉnh ngộ, hóa ra, anh bất tri bất giác đã trở thành người mà bản thân chán ghét nhất.

Tôi từng nghe được một câu: “Sống chung với chuột, bạn chỉ có thể bới đồ ăn trong cống ngầm mà thôi”. Kẻ tầm thường luôn tiêu tốn thời gian vào việc vui chơi, ở bên những người đó, bạn cũng sẽ chỉ sống lãng phí thời gian mà thôi. Ở cạnh họ một thời gian dài, bạn sẽ mất đi động lực cố gắng, không bao giờ muốn thay đổi nữa. Cũng giống như “thiên nga đứng giữa bầy vịt”, dù bạn có là một thiên nga, nếu ở với bầy vịt lâu rồi, bạn cũng sẽ trở thành vịt. Một người ở trong vòng bạn bè chất lượng thấp trong một thời gian dài sẽ chỉ hạ thấp trình độ của bản thân.

Bạn ở với ai sẽ trở thành người đó. Ở cùng kẻ gian ác, bạn sẽ cuốn theo đó mà làm xằng làm bậy. Chỉ khi ở bên những người ưu tú, bạn mới càng trở nên ưu tú.

03

Trong bộ phim điện ảnh “Đối tác Trung Quốc”, Thành Đông Thanh gia cảnh nghèo khó, thi đến 3 năm liên tiếp mới đến được Bắc Kinh, khi được hỏi về ước mơ của mình, anh nói rằng mình muốn đến Thiên An Môn. Sau khi đến được Bắc Kinh, anh phát hiện ước mơ của các bạn cùng lớp lại là được ra nước ngoài học tập. Thế là anh bắt đầu noi gương họ: chăm chỉ học hành, nỗ lực học tiếng Anh, mạnh dạn nói chuyện với người ngoại quốc… Tuy sau này không ra nước ngoài nhưng dựa vào tích lũy của bản thân, anh đã thành lập được một trường đào tạo tiếng Anh hàng đầu Trung Quốc.

Còn có một nhà sáng lập khác, CEO của công ty khoa học kỹ thuật XiaoMi – Lôi Huy. Năm đó, ông đã là CEO của Kingsoft, nhưng vào ngày công ty lên sàn chứng khoán, ông lại kiên quyết nộp đơn từ chức. Ông cho rằng vị trí hiện tại của mình đã không còn không gian để tiến bộ hơn được nữa, vì vậy ông kiên quyết ra đi. Sau khi từ chức, Lôi Huy bắt đầu khởi nghiệp, trong quá trình này, ông đã quen biết được với 6 nhà lãnh đạo công nghệ lớn bao gồm Lâm Bân, Lê Vạn Cường… Năm 2011, họ đồng sáng lập Công ty Xiaomi. Ngày nay, Xiaomi đã lọt vào danh sách 500 công ty hàng đầu thế giới với giá trị thị trường hơn 600 tỷ nhân dân tệ.

Buffett từng nói: “Tốt nhất bạn nên ở bên những người giỏi hơn mình, hợp tác với những người có năng lực, như vậy bạn bất tri bất giác cũng sẽ trở nên ưu tú hơn”. Những con người xuất sắc đó, họ có phẩm chất tuyệt vời, thói quen tự giác và khả năng ưu việt, họ sẽ khiến bạn được truyền cảm hứng và khích lệ bạn tiến bước.

Có một câu nói rất hay: “Muốn bay được như đại bàng, bạn không được nhập đội của chim nhạn mà phải sánh bước cùng đại bàng”. Cách nhanh nhất để thành công là trưởng thành cùng với những người xuất chúng.

Vòng bạn bè đại diện cho thẩm mỹ và trình độ sống của bạn. Người không muốn thoát khỏi vòng thoải mái của mình sẽ chỉ biết sống trong an nhàn, càng ngày càng bị kéo xa khoảng cách so với người khác. Trong hành trình cuộc đời, việc bạn có thái độ với tương lai như thế nào thường bị tác động rất nhiều bởi những người xung quanh.

Những người xung quanh bạn làm việc rất chăm chỉ, bạn cũng sẽ nỗ lực tiến bộ theo họ;

Những người xung quanh bạn trì trệ lười nhác, cả ngày bạn sẽ không làm được hết.

Chỉ có cách tránh xa “đàn vịt” và cố gắng đến gần “bầy thiên nga” , bạn mới có thể sải rộng đôi cánh bay trên bầu trời của riêng mình.

Mong rằng tôi và bạn đều có thể nỗ lực để theo đuổi vòng bạn bè cao cấp hơn, mở rộng ranh giới cuộc đời của chính mình.

Lạc Kỳ